Zawarcie małżeństwa zawsze wiąże się z pewnymi formalnościami. W przypadku ślubu cywilnego konieczne jest udanie się do urzędu stanu cywilnego (USC), chociażby w celu ustalenia terminu ceremonii. Jakie jeszcze formalności przed zawarciem małżeństwa należy załatwić?
Kto może wziąć ślub cywilny?
Zgodnie z polskim prawem możecie zawrzeć małżeństwo cywilne, jeżeli:
- jesteście pełnoletni (art. 10 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego – KRiO);
- jesteście stanu wolnego – nie pozostajecie w związku małżeńskim (art. 13 § 1 KRiO);
- nie jesteście ze sobą spokrewnieni w linii prostej oraz nie jesteście rodzeństwem – np. nie może wziąć ślubu ojciec z córką, brat z siostrą (art. 14 § 1 KRiO);
- nie jesteście ze sobą spowinowaceni w linii prostej – np. nie może wziąć ślubu synowa i teść (art. 14 § 1 KRiO);
- nie jesteście w stosunku przysposobienia – adoptujący i adoptowany (art. 15 § 1 KRiO).
W świetle powyższego warto zwrócić uwagę na jedną rzecz. Mianowicie kobieta, która ukończyła 16. rok życia, może zawrzeć małżeństwo za zgodą sądu opiekuńczego. Podobnie wygląda kwestia osób pozostających w stosunku powinowactwa oraz dotkniętych chorobą psychiczną albo niedorozwojem umysłowym – konieczna jest zgoda sądu (art. 12 § 1 KRiO).
Natomiast osoby ubezwłasnowolnione całkowicie nie mogą zawrzeć małżeństwa.
Formalności przed zawarciem małżeństwa krok po kroku
Rzeczą, którą musicie ustalić na początku, jest to, gdzie chcecie zawrzeć małżeństwo – czy będzie to w urzędzie stanu cywilnego, czy też poza nim. W pierwszym przypadku bowiem musicie udać się do USC, w którym chcielibyście się pobrać, natomiast w drugim do USC właściwego dla miejsca, które wybraliście.
Jeżeli chodzi o formalności przed zawarciem małżeństwa, niezwykle istotne są dokumenty, które musicie przygotować. Mianowicie chodzi tutaj o:
- dokumenty tożsamości – dowody osobiste lub paszporty (art. 76 ust. 1 ustawy z dnia 28 listopada 2014 r. Prawo o aktach stanu cywilnego – ustawy);
- dowód uiszczenia opłaty skarbowej w kwocie 84 zł;
- zezwolenie sądu opiekuńczego, jeśli jest potrzebne w danym przypadku;
- zezwolenie sądu na zawarcie małżeństwa przez pełnomocnika oraz pełnomocnictwo, jeśli związek miałby być zawarty w taki sposób (art. 6 § 1 KRiO i art. 76 ust. 3 ustawy);
- jeżeli któreś z Was jest obywatelem polskim, ale nie ma polskich aktów stanu cywilnego:
- zagraniczny odpowiednik aktu urodzenia (art. 77 ustawy);
- zagraniczny odpowiednik aktu małżeństwa wraz z dokumentem, który potwierdzi ustanie albo unieważnienie małżeństwa, albo dokumentem, który potwierdzi nieistnienie małżeństwa, jeśli któreś z Was wcześniej było już w związku małżeńskim (art. 77 ustawy).
W razie wszelkich wątpliwości zawsze możecie zapytać kierownika USC i poprosić o wyjaśnienie.
Podczas wizyty w USC musicie jeszcze ustalić trzy kwestie. Mianowicie mam tutaj na myśli:
- termin zawarcia małżeństwa;
- złożenie tzw. zapewnienia o braku istnienia okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa – otrzymacie je do podpisania od kierownika USC (art. 76 ust. pkt 1 ustawy);
- złożenie wniosku o zawarcie związku poza USC, jeżeli macie taką wolę (art. 85 ust. 5 ustawy).
Kiedy już wszystko zostanie załatwione, nie pozostanie Wam nic, jak tylko czekać na umówiony termin.
Czas oczekiwania
Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami małżeństwo może zostać zawarte po upływie miesiąca od daty złożenia zapewnienia o tym, że nie wiecie o istnieniu okoliczności, które uniemożliwiałyby Wam to. W tym kontekście warto dodać, że zapewnienie to jest ważne przez 6 miesięcy, licząc od chwili jego złożenia. Jeżeli natomiast zachodzą szczególne okoliczności, czas oczekiwania może zostać skrócony (art. 4 KRiO).
W praktyce jednak czas oczekiwania uzależniony jest od dostępności wolnych terminów. W mniejszych miejscowościach jest zasadniczo mniej ślubów aniżeli w dużych aglomeracjach.
Podczas ceremonii
Formalności związane z zawarcie małżeństwa będzie trzeba dopełnić również w trakcie ślubu. Mianowicie musicie pamiętać, aby zabrać ze sobą dokumenty tożsamości – dowody osobiste lub paszporty. Co ważne, wymóg ten dotyczy nie tylko Was jako narzeczonych, ale i Waszych świadków (art. 84 ust. 1 ustawy).
Po złożeniu oświadczeń woli koniecznie musicie podpisać protokół zawarcia małżeństwa. Jest to kolejna formalność, o której trzeba pamiętać (art. 84 ust. 2 ustawy).
Kolejną istotną rzeczą jest zadbanie o obecność tłumacza lub biegłego, jeżeli któreś z Was nie włada językiem polskim (art. 32 ust. 2 ustawy).
Nazwiska po ślubie
Po zawarciu związku kierownik USC zapyta Was o to, jakie nazwiska będziecie nosić po ślubie. Możliwości są następujące:
- każde z Was zachowa swoje dotychczasowe nazwisko;
- do swojego nazwiska dodacie nazwisko małżonka, tworząc nazwisko dwuczłonowe;
- spośród swoich nazwisk wybierzecie jedno, które będziecie nosić wspólnie (art. 25 § 1-3 KRiO).
Jeżeli nie złożycie oświadczeń w tym zakresie, pozostaniecie przy swoich dotychczasowych nazwiskach. Co istotne, nosząc dwa różne nazwiska, musicie zdecydować, jakie nazwisko będą nosić Wasze dzieci (art. 88 § 2 KRiO).
Formalności przed zawarciem małżeństwa mogą wydawać się skomplikowane, jednakże w większości przypadków tak nie jest. Warto pamiętać, że na wszelkie pytania i wątpliwości odpowie kierownik USC. Dzięki temu możecie mieć pewność, że nie pominiecie niczego ważnego.