Mój dzisiejszy wpis poświęcony jest dwóm formom rozstania, jakie przewidziano w polskim prawie rodzinnym. Chodzi tutaj o rozwód i separację. Pomiędzy tymi instytucjami zachodzą zarówno pewne podobieństwa, jak i różnice. Poniżej przyjrzymy się im bardzo dokładnie.
Rozwód i separacja – pojęcia
Pod pojęciem rozwodu należy rozumieć rozwiązanie ważnie zawartego małżeństwa przez sąd na wniosek jednego albo obojga małżonków. Jest to jeden ze sposobów zakończenia małżeństwa obok śmierci małżonka, uznania go za zmarłego przez sąd oraz unieważnienia związku.
Można wyróżnić dwa rodzaje rozwodu. Pierwszym z nich jest rozwód z orzeczeniem o winie, a drugą rozwód bez orzeczenia o winie.
Do orzeczenia rozwodu konieczny jest zupełny i trwały rozkład pożycia małżonków. Przejawia się on poprzez ustanie trzech więzi pomiędzy małżonkami – uczuciowej, fizycznej i gospodarczej. Co ważne, sąd nie orzeknie rozwodu, jeżeli wskutek niego miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków. Ponadto orzeczenie rozwodu nie jest dopuszczalne, jeżeli z innych względów byłoby to sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, a także gdy rozwodu żąda małżonek wyłącznie winny rozpadu pożycia.
Jeżeli zaś chodzi o separację, możemy wyróżnić jej dwa rodzaje – faktyczną i prawną. Pierwsza ma miejsce, gdy małżonkowie po prostu decydują się na rozstanie, jednakże nie wszczynają żadnego postępowania w tym zakresie. Natomiast separacja prawna wymaga orzeczenia sądu do jej ustanowienia.
Orzeczenie separacji ma miejsce po przeprowadzeniu postępowania sądowego, podczas którego sąd bada, czy nastąpił zupełny rozkład pożycia. Podobnie ja w przypadku rozwodu sąd nie orzeknie separacji, jeżeli w jej skutek miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków albo byłoby to sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.
Rozwód i separacja – podobieństwa i różnice
Pomiędzy omawianym instytucjami zachodzą pewne podobieństwa. Oto one:
- ich ustanowienie możliwe jest wyłącznie na mocy wyroku sądowego (aczkolwiek ostatnio pojawił się pomysł wprowadzenia możliwości uzyskania rozwodu u notariusza);
- w obydwu przypadkach występują przesłanki pozytywne i negatywne;
- w każdej z omawianych sytuacji na mocy ustawy (automatycznie) powstaje rozdzielność majątkowa pomiędzy małżonkami;
- sąd może orzec o władzy rodzicielskiej;
- możliwe jest ustalenie winy za rozkład pożycia;
- zarówno małżonek pozostający w separacji, jak i małżonek rozwiedziony, nie dziedziczy spadku w razie śmierci drugiego małżonka.
To jednak nie wszystko, albowiem pomiędzy rozwodem i separacją zachodzą również różnice. Mianowicie można wskazać tutaj na następujące kwestie:
- orzeczenie separacji nie kończy małżeństwa;
- będąc w separacji, nie można zawrzeć nowego związku małżeńskiego;
- separacja może zostać zniesiona poprzez orzeczenie sądowe, natomiast rozwód to definitywny koniec małżeństwa;
- po orzeczeniu separacji nie można wrócić do swojego rodowego nazwiska;
- separacja może zostać orzeczona po przeprowadzeniu postępowania mającego formę procesową albo nieprocesową;
- w przypadku separacji, jeżeli wymagają tego względy słuszności, małżonkowie obowiązani są w dalszym ciągu do wzajemnej pomocy, tak jak ma to miejsce w małżeństwie.
Jest jeszcze jedna kwestia, która stanowi różnicę pomiędzy rozwodem a separacją. Przyjrzymy się jej poniżej.
Koszty
Z punktu widzenia osoby zainteresowanej istotną kwestią są koszty związane z orzeczeniem rozwodu lub separacji. Okazuje się, że opłaty są w tym przypadku zróżnicowane.
Jeżeli chodzi o rozwód, sprawa jest bardzo prosta. Mamy do czynienia tutaj z opłatą stałą w wysokości 600 zł. Natomiast w przypadku separacji, gdy wniosek składają zgodnie obydwie strony, opłata sądowa to 100 zł. Jeśli zaś sprawa ma się toczyć w ramach procesu, czyli gdy jeden z małżonków występuje z żądaniem, wówczas opłata jest wyższa – 600 zł.
Mówiąc o opłatach sądowych, warto zwrócić uwagę na jeszcze jedną rzecz. Mianowicie na opłatę od wniosku o wydanie poświadczonego odpisu orzeczenia. Jego złożenie wiąże się z pobraniem kwoty 20 zł za każde rozpoczęte 10 stron wydanego dokumentu.
Decydując się na skorzystanie z pomocy prawnika, należy pamiętać, że wysokość jego honorarium jest ustalana indywidualnie w umowie. Trzeba również mieć na uwadze opłatę od pełnomocnictwa, która wynosi 17 zł.
Pomiędzy rozwodem i separacją zachodzą pewne podobieństwa i różnice. Niemniej jednak należy pamiętać, że separacja zazwyczaj jest stanem przejściowym, w trakcie którego małżonkowie podejmują decyzję o powrocie do wspólnego życia albo o definitywnym rozstaniu.