Nawet w relacjach rodzinnych pojawiają się sytuacje, w których powstaje konieczność wyegzekwowania należności. Często taka sprawa trafia do sądu. Po wydaniu wyroku niekiedy powstaje też potrzeba przeprowadzenia postępowania egzekucyjnego. Tutaj pojawiają się dwa skomplikowane pojęcia – tytuł egzekucyjny i tytuł wykonawczy. Co one oznaczają?
Tytuł egzekucyjny
Tytuł egzekucyjny to urzędowy dokument, z którego wynika, że jedna osoba jest wierzycielem, a druga dłużnikiem, a ponadto wskazana jest w nim wysokość roszczenia.
Zgodnie z art. 777 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego (KPC) tytułami egzekucyjnymi są:
- prawomocne lub podlegające natychmiastowemu wykonaniu orzeczenia sądu;
- prawomocne lub podlegające natychmiastowemu wykonaniu orzeczenia referendarza sądowego;
- ugody zawarte przed mediatorem;
- akty notarialne;
- inne ugody, akty i orzeczenia, które podlegają wykonaniu w drodze egzekucji.
Ponadto każdy tytuł egzekucyjny powinien zawierać następujące elementy:
- termin spełnienia świadczenia;
- warunek, który uzależnia spełnienie świadczenia;
- termin, do upływu którego wierzyciel może wystąpić o przyznanie klauzuli wykonalności;
- ograniczenie odpowiedzialności dotyczącej dłużnika.
Skoro już wiesz, czym jest tytuł egzekucyjny, przejdźmy teraz do omówienia tytułu wykonawczego.
Tytuł wykonawczy
Tytuł wykonawczy zdefiniowano w art. 776 KPC. Mianowicie w przepisie tym stwierdzono, iż podstawą egzekucji jest tytuł wykonawczy. Tytułem wykonawczym jest tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę wykonalności, chyba że ustawa stanowi inaczej.
W kontekście powyższego warto dodać, czym jest klauzula wykonalności. Otóż pod tym pojęciem należy rozumieć akt sądowy, który zawiera stwierdzenie sądu, że dany tytuł uprawnia do egzekucji oraz oznacza w razie potrzeby jej zakres.
Co ważne, dopiero po uzyskaniu klauzuli wykonalności wierzyciel może skierować należność do egzekucji komorniczej.
Jak uzyskać tytuł wykonawczy?
Zasadniczo, aby uzyskać tytuł wykonawczy, należy złożyć odpowiedni wniosek do sądu. W przypadku, gdy tytuł egzekucyjny wydał sąd, wówczas klauzulę wykonalności nadaje sąd pierwszej instancji, przed którym toczyła się sprawa. Z kolei sąd drugiej instancji może nadać wspomnianą klauzulę, dopóki akta sprawy znajdują się w jego siedzibie. Od tej zasady są pewne wyjątki.
Należy dodać, iż w przypadku nakazu zapłaty wydanego w elektronicznym postępowaniu upominawczym sąd nadaje klauzulę wykonalności z urzędu po uprawomocnieniu się nakazu.
Istnieją również sytuacje, w których orzeczenie wydane przez sąd uzyskuje rygor natychmiastowej wykonalności. Wówczas nadanie klauzuli wykonalności nie jest konieczne. Chodzi tutaj o następujące sytuacje:
- wydanie wyroku zasądzającego alimenty – dotyczy to rat płatnych po dniu wniesienia powództwa, natomiast w kwestii rat płatnych przed wniesieniem powództwa – za okres nie dłuższy niż za trzy miesiące;
- wydanie wyroku zasądzającego roszczenie uznane przez pozwanego;
- wydane wyroku zaocznego uwzględniającego powództwo;
- wydanie wyroku zasądzającego należność pracownika w sprawach z zakresu prawa pracy.
Wiele osób ma problem z odróżnieniem tytułu wykonawczego od tytułu egzekucyjnego. Różnica, jaka pomiędzy nimi zachodzi, jest jednak niezwykle istotna. Tytuł egzekucyjny stanowi bowiem stwierdzenie istnienia danej wierzytelności, z kolei tytuł wykonawczy umożliwia skierowanie sprawy do komornika, który podejmie egzekucję.