Nieotrzymywanie alimentów od drugiego rodzica to problem, z którym zmaga się wiele osób samotnie wychowujących dzieci. Gdy egzekucja alimentów jest bezskuteczna, z pomocą przychodzi fundusz alimentacyjny. To świadczenie wypłacane przez gminę, które ma na celu częściowe zabezpieczenie potrzeb dziecka. W artykule wyjaśniamy, kto może się o nie ubiegać, na jakich zasadach i jak wygląda cała procedura krok po kroku.
Kiedy można ubiegać się o świadczenia z funduszu alimentacyjnego?
Aby móc otrzymać świadczenia z funduszu alimentacyjnego, muszą być spełnione dwa podstawowe warunki:
- bezskuteczność egzekucji alimentów – komornik nie zdołał wyegzekwować pełnej kwoty alimentów przez ostatnie dwa miesiące lub rodzic uchylający się od płacenia przebywa za granicą i brak jest możliwości prowadzenia wobec niego egzekucji;
- spełnienie kryterium dochodowego – dochód na osobę w rodzinie nie może przekroczyć 1209 zł netto miesięcznie (dane za 2024 r.). Jeżeli jednak dochód nieznacznie przekracza ten próg, może być zastosowana zasada „złotówka za złotówkę”, co oznacza pomniejszenie świadczenia o nadwyżkę.
Warto dodać, że istnieją również sytuacje przewidziane prawem, w których świadczenie z funduszu nie przysługuje.
Kiedy świadczenie nie przysługuje?
Nie można otrzymać pieniędzy z funduszu alimentacyjnego, jeżeli:
- osoba uprawniona do alimentów przebywa w instytucji zapewniającej pełne utrzymanie (np. DPS, MOW, zakład poprawczy);
- znajduje się w pieczy zastępczej;
- zawarła związek małżeński.
Powyższe regulacje mają na celu zapobieganie ewentualnym nadużyciom.
Komu przysługuje świadczenie?
Świadczenia z funduszu alimentacyjnego mogą otrzymać osoby uprawnione do alimentów (na podstawie wyroku sądu lub ugody), które:
- są niepełnoletnie;
- mają ukończone 18 lat i kontynuują naukę (maksymalnie do 25. roku życia);
- są osobami niepełnosprawnymi w stopniu znacznym – bez względu na wiek.
Należy zaznaczyć, iż z funduszu mogą korzystać zarówno obywatele Polski, jak i niektórzy cudzoziemcy przebywający legalnie na terytorium kraju.
Kto może złożyć wniosek?
Wniosek o świadczenie może złożyć:
- osoba pełnoletnia uprawniona do alimentów;
- rodzic lub opiekun prawny działający w imieniu osoby małoletniej lub ubezwłasnowolnionej;
- pełnomocnik.
Wniosek o wypłatę pieniędzy z fundusz alimentacyjnego można złożyć w urzędzie gminy lub miasta właściwym ze względu na miejsce zamieszkania osoby uprawnionej. Można to również zrobić za pośrednictwem portalu Emp@tia.
Należy dodać, że wniosek składa się corocznie w okresie od dnia 1 lipca do dnia 31 października na kolejny okres świadczeniowy. Można go także złożyć później. Wtedy jednak świadczenia przysługują od miesiąca złożenia wniosku.
Jakie dokumenty trzeba przygotować?
Do wniosku należy dołączyć m.in.:
- dane osobowe członków rodziny (wraz z numerami PESEL);
- numer konta bankowego (jeśli świadczenie ma być przelewane);
- dokument potwierdzający prawo do alimentów (np. wyrok sądu, ugoda);
- zaświadczenie lub oświadczenie o bezskutecznej egzekucji alimentów;
- dokumenty dotyczące szkoły (dla osób pełnoletnich kontynuujących naukę);
- informacje o dochodach nieopodatkowanych (np. z gospodarstwa rolnego);
- inne dokumenty potwierdzające sytuację dochodową lub rodzinną.
Jeżeli dana sprawa będzie tego wymagała, urząd może wezwać do dostarczenia dodatkowych dokumentów.
Ile wynosi świadczenie?
Maksymalna miesięczna kwota świadczenia wynosi 1000 zł (stan na październik 2024 r.). W sytuacji, gdy dochód rodziny przekracza kryterium dochodowe, zastosowana zostanie zasada „złotówka za złotówkę” – kwota świadczenia zostanie odpowiednio pomniejszona.
Odmowa przyznania świadczenia – co wtedy?
Jeśli urząd odmówi wypłaty świadczenia, przysługuje Ci odwołanie do samorządowego kolegium odwoławczego. Należy je złożyć w ciągu 14 dni od dnia otrzymania decyzji:
- osobiście,
- pocztą (najlepiej listem poleconym).
Złożenie odwołania jest bezpłatne. Warto je przygotować starannie, aby zwiększyć szansę na pozytywne rozpatrzenie sprawy.
Fundusz alimentacyjny stanowi realne wsparcie dla osób, które mimo zasądzonych alimentów nie otrzymują należnych środków. Warunkiem uzyskania świadczeń jest bezskuteczność egzekucji oraz spełnienie kryterium dochodowego. Cała procedura – choć wymaga zebrania dokumentów – jest możliwa do przejścia również online, co znacznie ułatwia dostęp do pomocy.