O rozdzielności majątkowej pisałem już na moim blogu. Temat ten jest niezwykle interesujący dla wielu osób. W związku z tym warto omówić również problem, jakim jest przymusowa rozdzielność majątkowa. Kiedy i w jaki sposób ona powstaje?
Rozdzielność majątkowa – tryb powstania
Zgodnie z przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego istnieją dwa tryby powstania rozdzielności majątkowej. Pierwszy z nich ma charakter umowny, co oznacza, że konieczne jest zawarcie małżeńskiej umowy majątkowej – intercyzy. Co ważne, musi zostać zachowana forma aktu notarialnego.
Drugi trym ustanowienia rozdzielności majątkowej ma wymiar przymusowy. W praktyce oznacza to, iż powstaje ona bez wyrażenia woli przez małżonków.
Abstrahując od sposobu powstania rozdzielności majątkowej, skutek jest zawsze ten sam. Mianowicie dochodzi do zniesienia majątku wspólnego małżonków albo jego niepowstania. W takim wypadku każdy z małżonków posiada jedynie swój własny majątek, który w razie rozwodu nie ulega podziałowi.
Przymusowa rozdzielność majątkowa – w jaki sposób powstaje?
Przymusowa rozdzielność majątkowa może powstać na dwa sposoby. Otóż może się to odbyć na podstawie ustawy albo orzeczenia sądowego.
Jeżeli chodzi o przymusową rozdzielność majątkową na mocy ustawy, powstaje ona w następujących przypadkach:
- gdy dojdzie do ubezwłasnowolnienia jednego z małżonków;
- kiedy ogłoszono upadłość konsumencką jednego z małżonków;
- jeżeli orzeczono separację.
Jak wspomniałem przed chwilą, przymusowa rozdzielność majątkowa może powstać również na skutek orzeczenia sądu. Ten może tak rozstrzygnąć, jeżeli dalsze funkcjonowanie w ustroju wspólności majątkowej z jakiegoś powodu nie jest wskazane. Przede wszystkim chodzi tutaj np. o sytuację, w której małżonkowie nie są w stanie dojść do porozumienia w kwestii zarządu majątkiem wspólnym. Może to być również problem związany z uzależnieniem jednego z małżonków. Inny przypadek, jaki może wchodzić w grę, to zażądanie ustanowienia rozdzielności majątkowej przez wierzyciela jednego z małżonków, o ile leży to w jego uzasadnionym interesie.
Przymusowa rozdzielność majątkowa – skutki
Ustanowienie przymusowej rozdzielności majątkowej pociąga za sobą określone skutki prawne. Mówiąc najprościej, chodzi tutaj o:
- zniesienie ustroju małżeńskiej wspólności majątkowej, przez co przestaje istnieć majątek wspólny małżonków, który podlega podziałowi w razie rozwodu;
- prawo do swobodnego dysponowania swoim majątkiem osobistym przez każdego z małżonków;
- brak odpowiedzialności jednego małżonka za zobowiązania drugiego;
- brak możliwości zmiany ustroju majątkowego w drodze umowy małżeńskiej.
W kontekście powyższego warto zwrócić uwagę na jeszcze jedną rzecz. Otóż jeżeli przymusowa rozdzielność majątkowa powstała z mocy prawa, wówczas obowiązuje ona tak długo, jak długo istnieje przyczyna – np. separacja prawna pomiędzy małżonkami.
Przymusowa rozdzielność majątkowa – ustanowienie
Wcześniej wskazałem, że przymusowa rozdzielność majątkowa może powstać w drodze ustawy albo orzeczenia sądowego. W pierwszym z tych przypadków dochodzi do tego automatycznie, natomiast w drugim konieczne jest wniesienie sprawy do sądu. Jej finał to właśnie uzyskanie orzeczenia sądowego.
W tym celu konieczne jest przygotowanie pozwu o ustanowienie rozdzielności majątkowej. Należy w nim sprecyzować swoje żądanie, a także je uzasadnić. Niezwykle przydatne będą z całą pewnością wyciągi z konta bankowego oraz faktury, dzięki którym sąd będzie mógł zapoznać się z historią wydatków i dowiedzieć się, w jaki sposób dany małżonek trwoni wspólny majątek.
Rozdzielność majątkowa w niektórych sytuacjach staje się koniecznością. Mając tego świadomość, ustawodawca ustanowił instytucję przymusowej rozdzielności majątkowej. Może ona powstać w przewidzianych przez prawo sytuacjach albo na mocy orzeczenia sądowego.