Współczesny styl życia sprawia, że coraz więcej osób poświęca ogromną część swojego czasu i energii pracy zawodowej. Chociaż zaangażowanie w codzienne obowiązki jest cenne, w pewnych sytuacjach może przybrać formę uzależnienia – tzw. pracoholizmu. Co więcej, w skrajnych przypadkach nadmierne skupienie na pracy może mieć wpływ na relacje małżeńskie, a nawet stać się jedną z przyczyn stwierdzenia nieważności małżeństwa.
Czym jest pracoholizm?
Pracoholizm to nic innego jak patologiczne uzależnienie od pracy, które polega na przymusowym, nadmiernym i nieustannym angażowaniu się w obowiązki zawodowe kosztem życia rodzinnego, relacji i zdrowia. Osoba uzależniona często odczuwa wewnętrzny przymus pracy, nawet jeśli nie ma takiej konieczności.
Główne skutki pracoholizmu to m.in.:
- brak czasu i zaangażowania w życie rodzinne;
- unikanie rozmów i wspólnych aktywności z małżonkiem;
- zaniedbanie obowiązków małżeńskich (emocjonalnych, duchowych i fizycznych);
- chroniczne zmęczenie i rozdrażnienie.
Jak zatem widać, uzależnienie od pracy może bardzo poważnie wpływać na codzienne funkcjonowanie.
Pracoholizm w kontekście prawa kanonicznego
W Kodeksie Prawa Kanonicznego nie wymieniono pracoholizmu wprost jako przyczyny nieważności małżeństwa. Jednakże może on stanowić element lub przejaw innych okoliczności, które już w prawie kanonicznym zostały wskazane.
W kontekście powyższego należy zwrócić uwagę na kan. 1095 Kodeksu Prawa Kanonicznego, zgodnie z którym nieważnie zawierają małżeństwo ci, którzy:
- nie mają wystarczającego używania rozumu;
- cierpią na poważny brak rozeznania co do istotnych praw i obowiązków małżeńskich;
- z przyczyn natury psychicznej nie są zdolni podjąć istotnych obowiązków małżeńskich.
W praktyce, jeżeli pracoholizm istniał już w chwili zawierania małżeństwa i uniemożliwiał prawidłowe podjęcie obowiązków wobec współmałżonka, może zostać uznany za okoliczność skutkującą nieważnością związku.
Pracoholizm – postępowanie przed sądem biskupim
Postępowanie o stwierdzenie nieważności małżeństwa w przypadku pracoholizmu toczy się według norm prawa kanonicznego. Więcej na ten temat możesz przeczytać tutaj.
Należy pamiętać, że osoba, która podnosi, że jej małżeństwo jest nieważne z powodu pracoholizmu, musi ten fakt wykazać przed sądem. Z tego względu duże znaczenie mają dowody. Mogą być nimi m.in. zeznania świadków, dokumenty, listy, czy też dokumentacja medyczna. Muszą one potwierdzić, że pracoholizm istniał jeszcze przed ślubem, a ponadto, że miał on wymiar absolutny. Oznacza to, że ze względu na swój stan dana osoba jest całkowicie i stale niezdolna do wypełniania obowiązków małżeńskich.
Pracoholizm może być przejawem poważnej niezdolności psychicznej do wypełniania obowiązków małżeńskich. Aby jednak dany związek został uznany za nieważny, kluczowe jest wykazanie, że problem ten istniał już w momencie zawierania małżeństwa, a nie powstał dopiero później.