Rodzinne paragrafy

Psychologowie twierdzą, że rozwód to jedno z najtrudniejszych przeżyć. Nic dziwnego, towarzyszą mu bowiem silne emocje. Z prawnego punktu widzenia rozwód wiąże się z koniecznością przeprowadzenia postępowania sądowego. Sprawdźmy, co warto wiedzieć na ten temat.

Rozwód – pojęcie i przesłanki

Rozwód to zakończenie związku małżeńskiego. Jest on możliwy w wielu systemach prawnych, nie tylko państwowych, ale i religijnych, np. w prawie żydowskim i muzułmańskim. W Polsce kwestia rozwodu została uregulowana w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym (KRiO).

O rozwodzie w naszym kraju zawsze orzeka sąd. Nie ma możliwości zakończenia małżeństwa w urzędzie stanu cywilnego, u notariusza czy też mediatora.

Żeby orzeczenie rozwodu było możliwe, muszą zostać spełnione tzw. przesłanki rozwodowe. Można je podzielić na dwie kategorie – przesłanki pozytywne i przesłanki negatywne.

Jeżeli chodzi o pozytywne przesłanki rozwodowe, to jest tutaj w zasadzie jedna okoliczność. Jest nią zupełny i trwały rozkład pożycia małżeńskiego (art. 56 § 1 KRiO). Otóż jest on zupełny, gdy między małżonkami dochodzi do rozpadu więzi emocjonalnej, fizycznej i gospodarczej. Natomiast rozkład jest trwały, jeżeli małżonkowie wykluczają powrót do wspólnego życia.

Z kolei negatywne przesłanki rozwodowe są następujące:

• możliwość ucierpienia wskutek rozwodu dobra wspólnych małoletnich dzieci małżonków (art. 56 § 2 KRiO);
• sprzeczność orzeczenia rozwodu z zasadami życia społecznego (art. 56 § 2 KRiO);
• żądanie rozwodu przez małżonka wyłącznie winnego rozkładu pożycia, chyba że drugi małżonek wyrazi zgodę na rozwód albo że odmowa jego zgody na rozwód jest w danych okolicznościach sprzeczna z zasadami współżycia społecznego (art. 56 § 3 KRiO).

Ostateczną decyzję zawsze podejmuje jednak sąd orzekający w danej sprawie.

Pozew rozwodowy – jak go przygotować?

Sprawa o rozwód rozpoczyna się od wniesienia pozwu. Jest to pierwsze pismo procesowe w postępowaniu, które powinno być odpowiednio przygotowane. W pozwie należy bowiem opisać stan faktyczny, a także odnieść się do stanu prawnego.

W praktyce oznacza to, że każdy pozew jest inny, ponieważ każda sprawa jest inna. Nie ma więc uniwersalnego wzoru, który sprawdzałby się w każdej sytuacji.

Pozew o rozwód powinien zawierać następujące elementy:

• miejscowość i datę sporządzenia;
• wskazanie danych stron – imiona, nazwiska, adresy zamieszkania, numery PESEL, a ponadto warto dodać również swój numer telefonu i adres mailowy;
• oznaczenie sądu, do którego kierowany jest pozew;
• oznaczenie rodzaju pisma, np. pozew o rozwód albo pozew rozwodowy;
• sprecyzowane żądanie;
• uzasadnienie swojego stanowiska;
• własnoręczny podpis;
• listę załączników.

W kontekście tych ostatnich warto wskazać, że do pozwu należy dołączyć dokumenty poświadczające wymienione w nim fakty. Mogą to więc być np. zdjęcia, nagrania, wyciągi z kont bankowych, czy też dokumentacja medyczna.

Jak długo trwa sprawa o rozwód?

Nie da się jednoznacznie powiedzieć, jak długo trwa sprawa o rozwód. Zależy to bowiem od wielu czynników.

Nie bez znaczenia jest obłożenie danego sądu sprawami. Im większe miasto, tym więcej spraw, a więc i dłuższy czas oczekiwania na wyrok.

Wiele zależy też od kwestii, które ma rozstrzygnąć sąd. Otóż oprócz rozwiązania małżeństwa sąd może zdecydować o uregulowaniu kontaktów z małoletnim dzieckiem, o miejscu stałego zamieszkania małoletniego dziecka, władzy rodzicielskiej, wysokości alimentów, a także o sposobie korzystania ze wspólnego mieszkania. Do tego może dojść zabezpieczenie kontaktów lub alimentów.

Jeżeli sąd ma rozstrzygnąć o winie za rozkład pożycia, wówczas postępowanie jest dłuższe aniżeli w przypadku, gdy odstępuje od rozpoznania tej kwestii. Żeby udowodnić winę, potrzeba bowiem przeprowadzić postępowanie dowodowe, które nierzadko bywa bardzo skomplikowane, co wpływa na długość procesu.

Generalnie można jednak powiedzieć, że sprawa o rozwód trwa od kilku miesięcy do nawet kilku lat.

Ile kosztuje rozwód?

Podobnie jak w przypadku czasu trwania procesu nie da się jednoznacznie odpowiedzieć na to pytanie. Dlaczego? Zaraz Wam to wyjaśnię.

Opłata sądowa (za wniesienie pozwu) wynosi 600 zł. Po zakończeniu postępowania sąd orzeka o kosztach i może zasądzić zwrot od drugiej strony części tej kwoty.

Jeżeli ktoś znajduje się w ciężkiej sytuacji finansowej, może starać się o zwolnienie od kosztów sądowych. W tym celu należy jednak złożyć odpowiedni wniosek. Można to zrobić na piśmie lub ustnie do protokołu rozprawy.

Inną kwestią jest honorarium adwokata lub radcy prawnego. Jego wysokość zależy od przewidywanego nakładu pracy oraz stopnia skomplikowania sprawy. Można jednak przyjąć, że koszt ten zamknie się w granicach od kilku do kilkunastu tysięcy złotych. Do tego dochodzi jeszcze opłata od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.

Istnieje również możliwość złożenia wniosku o wyznaczenie pełnomocnika z urzędu. W tej sprawie decyzję zawsze podejmuje sąd, który może odmówić pozytywnego rozpatrzenia prośby. Jeżeli się do niej przychyli, zwróci się do miejscowej izby adwokackiej lub izby radców prawnych o wyznaczenie kogoś, kto zostanie pełnomocnikiem.

Czy warto skorzystać z pomocy prawnika?

Jeżeli rozwód jest jedyną kwestią, która ma zostać rozpoznana w danej sprawie, stan faktyczny i prawny nie jest zbyt skomplikowany. W takim przypadku pomoc prawnika może być przydatna, aczkolwiek wiele osób jest w stanie poradzić sobie samodzielnie.

Natomiast w sytuacji, gdy dana sprawa jest bardziej skomplikowana, wsparcie adwokata lub radcy prawnego może okazać się bardzo przydatne. Przede wszystkim pomoże on przejść przez wszelkie procedury, a ponadto nie podchodzi do sprawy w sposób emocjonalny. Emocje są bowiem najgorszym z możliwych doradców, o czym przekonało się już wiele osób.

Rozwód to nic przyjemnego, niemniej w niektórych sytuacjach jest on koniecznością. Czasami ludzie są już w takim konflikcie, że nie są w stanie tego wytrzymać, co także trzeba zrozumieć. Decydując się na rozstanie, należy jednak wiedzieć, jak to wygląda od strony prawnej.