Skarga powodowa to pismo inicjujące proces o stwierdzenie nieważności małżeństwa. Bez niej sąd biskupi nie może rozpatrzeć sprawy. Powinna być ona odpowiednio przygotowana, a więc zawierać dokładny opis stanu faktycznego sprawy oraz wskazanie dowodów. O czym jeszcze należy pamiętać, przygotowując skargę powodową?
Czym jest skarga powodowa?
Skarga powodowa, nazywana inaczej wnioskiem lub skargą o stwierdzenie nieważności małżeństwa, jest formalnym pismem inicjującym proces w sądzie kościelnym. To w niej strona powodowa wskazuje, jakie są przyczyny, dla których uważa, że jej małżeństwo od samego początku było nieważne.
Skarga powinna być sformułowana na piśmie, w takiej liczbie egzemplarzy, jaką wymaga dany sąd biskupi. Ważne jest, aby pismo to zawierało najważniejsze informacje dotyczące historii związku. Po zapoznaniu się z nim sąd przygotuje pytania dla stron i świadków, które zostaną wykorzystane na przesłuchaniu.
Po przyjęciu skargi sąd biskupi wydaje dekret, w którym stwierdza ten fakt. Określa w nim również formułę wątpliwości, a więc pytanie, na które ma odpowiedzieć wyrok, jaki zostanie wydany w danej sprawie.
Jakie elementy powinna zawierać skarga powodowa?
W Kodeksie Prawa Kanonicznego jasno wskazano, co koniecznie powinno znaleźć się w skardze powodowej. Do najważniejszych elementów należą:
- dane osobowe powoda i pozwanego wraz z adresami do korespondencji;
- wskazanie właściwego sądu kościelnego, do którego kierowane jest pismo;
- określenie żądania;
- wskazanie podstawy prawnej i faktycznej (np. przeszkoda małżeńska, wada zgody, brak formy kanonicznej);
- wyszczególnienie dowodów, na których opierane są twierdzenia oraz wskazanie potencjalnych świadków;
- podpis powoda lub jego pełnomocnika oraz data złożenia dokumentu;
- załączniki, takie jak świadectwo chrztu, akt małżeństwa, wyrok rozwodowy cywilny (jeśli został wydany) lub inne istotne dokumenty, jak zaświadczenie lekarskie przy określonych przeszkodach.
Bardzo ważne jest, aby pismo było napisane w sposób klarowny i zwięzły. Powinno ono opierać się wyłącznie na faktach mających znaczenie z punktu widzenia danej sprawy.
Czy istnieje uniwersalny wzór skargi powodowej?
W praktyce nie ma jednego uniwersalnego wzoru skargi powodowej, który sprawdzi się w każdej sprawie. Każdy przypadek jest bowiem inny, wymaga indywidualnego podejścia i prawidłowego wskazania tytułu nieważności. Niektóre sądy diecezjalne lub kancelarie kanoniczne mogą co prawda udostępniać przykładowe wzory, ale zawsze należy je odpowiednio dostosować do konkretnej sytuacji. Brak któregoś z elementów formalnych może bowiem skutkować odrzuceniem skargi.
Do którego sądu należy złożyć skargę powodową?
Zgodnie z przepisami Kodeksu Prawa Kanonicznego strona powodowa ma wybór sądu kościelnego, do którego złoży swoją skargę. Mianowicie może ona skorzystać z następujących możliwości:
- sąd właściwy dla miejsca zamieszkania powoda;
- sąd właściwy dla miejsca zamieszkania pozwanego;
- sądu właściwy dla miejsca, w którym zawarto małżeństwo;
- w szczególnych wypadkach skargę można wnieść do innego właściwie uzasadnionego trybunału.
Możliwości, o których mowa powyżej, są istotne z punktu widzenia stron. W różnych sądach są bowiem różne terminy rozpoznawania spraw, a stronom zazwyczaj zależy na jak najszybszym wydaniu orzeczenia.
Jak wspomniałem na wstępie, skarga powodowa to fundament procesu o stwierdzenie nieważności małżeństwa. Starannie napisana i prawidłowo uargumentowana pozwala sądowi kościelnemu przygotować pytania do stron i świadków. Warto więc zadbać o to, aby zawierała wszystkie istotne elementy, a w razie potrzeby nie bać się skorzystać z pomocy prawnika.