Rodzinne paragrafy

W jednym z moich poprzednich artykułów pisałem o władzy rodzicielskiej. Trwa ona do uzyskania przez dziecko pełnoletności. Warto wiedzieć, że pełnoletność została jednak uregulowana w polskim prawie cywilnym. Czym zatem jest i w jaki sposób się ją uzyskuje?

Pojęcie pełnoletności

Zgodnie z prawem pełnoletność to moment, kiedy dana osoba kończy określony wiek i uzyskuje pełną zdolność do czynności prawnych. Zasadniczo dzieje się to automatycznie, gdy osiągamy 18 lat.

Jest to jednak zasada generalna, od której istnieje pewne odstępstwo. W kolejnej części artykułu wyjaśnię, o co chodzi.

Zawarcie małżeństwa a pełnoletność

Wiele osób o tym nie wie, ale kobiety mogą uzyskać pełnoletność wcześniej niż mężczyźni. W jaki sposób? Otóż poprzez zawarcie związku małżeńskiego.

Zgodnie z prawem kobieta, która ukończyła 16 lat, uzyskuje pełnoletność w momencie zawarcia małżeństwa. Żeby jednak było to możliwe, sąd opiekuńczy musi wyrazić zgodę na takie małżeństwo. Co ważne, muszą zaistnieć ku temu ważne powody. Najczęściej dzieje się tak w przypadku ciąży.

Gdyby małżeństwo zostało zawarte przez osobę, która sfałszowała akt urodzenia, związek ten może zostać unieważniony przez sąd. W takiej sytuacji kobieta nie utraciłaby jednak statusu osoby pełnoletniej.

Skutki pełnoletności

Pełnoletność jest ściśle powiązana z pojęciem zdolności do czynności prawnych, co jest uregulowane w artykule 11 KC. Zgodnie z tym przepisem, pełną zdolność do czynności prawnych nabywa się z chwilą osiągnięcia pełnoletności.

Przypomnę, że przed osiągnięciem pełnoletności dzieci poniżej 13. roku życia nie mają zdolności do czynności prawnych. Natomiast osoby między 13. a 18. rokiem życia mają ograniczoną zdolność do czynności prawnych. Oznacza to, że mogą dokonywać tylko niektórych czynności prawnych.

Oprócz tego można wskazać na inne skutki uzyskania pełnoletności. Do najważniejszych z nich należą:

• do momentu osiągnięcia pełnoletności dzieci są pod opieką rodziców lub opiekunów prawnych;
• możliwość uczestniczenia w sposób czynny w wyborach;
• termin zasiedzenia nieruchomości nie może upłynąć wcześniej niż 2 lata po uzyskaniu pełnoletności przez właściciela nieruchomości;
• jeżeli współwłaściciel nieruchomości, która została podzielona, był małoletni, ma prawo mieszkać w tej nieruchomości jeszcze przez 5 lat po osiągnięciu pełnoletności;
• małoletni, których rodzice mają prawo do służebności mieszkania, mogą tam pozostać również po osiągnięciu pełnoletności;
• roszczenia małoletnich o naprawienie szkody nie przedawniają się wcześniej niż 2 lata po osiągnięciu pełnoletności;
• małoletni uprawnieni do zachowku mają prawo do 2/3 wartości udziału spadkowego, który przypadałby im w przypadku dziedziczenia ustawowego.

Powyższe regulacje mają na celu ochronę interesów osób małoletnich. Ze względu na swój wiek oraz sytuację prawną nie są one bowiem w stanie samodzielnie prowadzić swoich spraw.

Ciekawostka

Omawiając kwestię pełnoletności, warto zwrócić uwagę na pewną rzecz. Mianowicie osoba, która uzyskała pełnoletność przed osiągnięciem 18. roku życia, nadal nie może legalnie kupować alkoholu. W ustawie o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi jasno wskazano bowiem, że sprzedaż alkoholu jest dozwolona wyłącznie w przypadku osób, które ukończyły 18 lat, niezależnie od tego, czy są pełnoletnie, czy też nie.

Wiele dzieci marzy o tym, aby osiągnąć pełnoletność. Jawi im się ona jako możliwość swobodnego decydowania o swoich sprawach. Jest to po części prawda, jednakże warto mieć świadomość, że kwestie związane z pełnoletnością regulowane są przez prawo. W przepisach przewidziano bowiem określone skutki związane z osiągnięciem pełnoletności.